Civan Perçemi Çiçeğinin Botanik Özellikleri ve Tarımı

Latincesi: Achillea millefolium L.
Lokal İsimleri: Civan Perçemi
English Name: Yarrow

Botanik Özellikleri:

Civan perçemi Asteraceae familyası içerisinde yer almakta olan Achillea L., kuzey ılıman kuşakta yayılmış Avrupa orjinli bir bitkidir ve Avrupa’nın her yerinde, Kuzey Asya ve Amerika’da yayılış göstermektedir. Dünyada yaklaşık olarak 115 takson yayılış göstermektedir. Türkiye’de ise Achillea L. türüne ait 52 tür, 17 alt tür ve 1 varyete olmak üzere toplam 70 takson bulunurken 33 tanesi endemiktir. Civan perçemi otsu yapıda ve 60 cm kadar büyüyen çok yıllık bir bitkidir. Beyaz, krem, sarı, pembe ve kırmızı renkte çiçeklere sahip olan bitkinin kış aylarında toprak üstü tamamen kurumakta, ilkbaharda tekrar yeşermektedir. Yapraklar iğne şeklinde ve parçalıdır. Çiçeklenme çiçek sapının ucunda gerçekleşmektedir. Çiçekler küme halinde yer aldığı için şemsiyeye benzemektedir. Kendine has kokusu vardır. Topraktan mineralleri veya besin maddelerini toplayan ve bunları daha biyolojik olarak kullanılabilir bir biçimde depolayan dinamik bir akümülatör, gübre olarak veya malç geliştirmek için kullanılır.

Tarımı:

Civan perçemi farklı ekolojik özelliklere sahip birçok tarım alanında yetiştirilmektedir. Bitki soğuklara dayanıklıdır. Ancak sulama imkanı olmayan kuru tarım alanlarında civan perçemi tarımı yapmak mümkün değildir. Toprak yapısı olarak tınlı bünyeye sahip su tutmayan geçirgen topraklarda tarımı daha uygundur. Bitkide üretim pratik olarak tohum ile yapılmaktadır. Fide yastığı veya viyollere ekilen tohumlardan elde edilen fideler ilkbaharda mart-nisan aylarında araziye dikilir. Dikim sıklığı 50x20 cm veya 70x20 cm olarak yapılabilmektedir. Burada ara çapa makinası kullanımına göre sıra arası seçimi yapılmaktadır. Dekara yaklaşık 8000 adet fide dikilmektedir. Sulama yapılan alanlarda dekardan yaklaşık 200-300 kg drog herba verimi alınabilmektedir. Drog çiçek verimi ise 100-150 kg civarındadır.

İçeriği ve Etken Maddeleri:

Achillea L. türleri üzerinde yapılan kimyasal çalışmalarda civanperçeminin uçucu yağ bakımından oldukça zengin olduğu başlıca terpenoitler (monoterpen, seskiterpen, diterpen, triterpen), flavonoitler ve lignanlar taşıdığını göstermektedir. Yapısında Achillein maddesini barındırmaktadır. Uçucu yağ oranı türlere göre farklılık gösterse de %0,2-1 oranında değişirken herba kısmında %0,2-0,4 oranında uçucu yağı bulunmaktadır. Bitki Luteolin, kersetin, apigenin, artemetin, betonisin, stakhidrin, trigonellin, palmitik asit, linoleik asit, aspartik asit gibi bileşenler, glutamik asit, kafur, linalool, azulen, chamazulen, sabinen, aşilin, 1,8-sineol ve diğerlerini içermektedir.

Kullanım Alanları:

Kozmetik: Saç bakımı, yüz/vücut kremleri, cilt bakımı, masaj kremleri, kepek önleyici, canlandırıcı, tonik
İçecek Aroma: Suyu, çayı
Bitkisel İlaç: Tablet, şurup
Ekstre Formu: Sıvı

Etken maddeler: En yaygın bileşikler arasında flavonoidler (glikosile edilmiş ve glikozillenmemiş), fenolik asitler (çoğunlukla sinamik ve benzoik asit türevleri), terpenler (guaianolidler, diterpenler, seskiterpenler ve bunların oksijenli formları dahil), fitosteroller, organik asitler, yağ asitleri ve alkoller bulunur. Uçucu yağında ana bileşenler Chamazulene, caryophyllene oxide, torilenol, (E)-nerolidol ve borneol olarak yer almaktadır