Hidrolize Kolajen mi, Undenatüre Tip II Kolajen mi?

Hidrolize Kolajen mi, Undenatüre Tip II Kolajen mi?

Kolajen destekleri formülasyonlarında iki ana tip ön plana çıkar: hidrolize kolajen (peptit form) ve undenatüre Tip II kolajen (UC-II). Bu iki form, biyoyararlanım, etki mekanizması ve hedefledikleri fizyolojik sistemler bakımından farklılık gösterir. Bu yazıda, formülasyon geliştiriciler ve tüketici bilinçlendirmesi açısından bu farkları bilimsel bir zeminde karşılaştırıyoruz.

1. Yapısal Farklılık

Hidrolize kolajen, hayvansal kaynaklı kolajen proteinlerinin enzimatik hidroliz ile düşük molekül ağırlıklı (< 5 kDa) peptitlere ayrılmasıyla elde edilir. Tip I ve Tip III kolajen içeriği baskındır.

Undenatüre Tip II kolajen (Cartilago articularis kaynaklı) ise ısı veya enzimatik işlem görmemiş, natif üçlü heliks yapısını koruyan ve immün sistem üzerinde etkili olan bir proteindir.

2. Biyoyararlanım

Hidrolize kolajen peptitleri, bağırsaklardan kolayca emilir ve dolaşıma katılır. Pro-Hyp ve Hyp-Gly gibi dipeptitler, cilt ve tendon dokularına hedefli taşınır. Biyoyararlanımı yüksek, sistemik etki süresi 4–6 saat aralığındadır.

Undenatüre Tip II kolajen ise düşük dozlarda (genellikle 40 mg/gün) oral tolerans mekanizmasını aktive ederek T hücreleri aracılığıyla inflamatuvar yanıtı baskılar. Bu, biyoyararlanımın sistemik değil, immünomodülatör düzeyde olduğu anlamına gelir.

3. Etki Mekanizması

• Hidrolize kolajen: Fibroblast uyarımı, dermal kolajen artışı, tendon-onarım süreçlerinin hızlandırılması.
• Tip II kolajen (undenatüre): Bağışıklık toleransı ile IL-1β, TNF-α gibi inflamatuvar sitokinlerin baskılanması, eklem yüzeyinde kıkırdak dejenerasyonunun yavaşlatılması.

4. Hedeflenen Sağlık Alanları

Hidrolize kolajen genellikle cilt sağlığı, tendon yapıları, genel bağ dokusu desteği için tercih edilir. Anti-aging ve kozmonötrasyon uygulamaları ön plandadır.

Undenatüre Tip II kolajen ise osteoartrit, romatoid artrit ve spor kaynaklı eklem problemlerinde tercih edilir. Düşük doz, yüksek etki prensibine dayanır.

Formülasyon Geliştiricilere Öneriler

• Dermokozmetik ürünlerde hidrolize kolajen tercih edilmelidir.
• Eklem sağlığı için düşük doz undenatüre Tip II kolajen yeterlidir, C vitamini veya MSM gibi desteklerle sinerji sağlanabilir.
• İki formu aynı formülasyonda kullanmak genellikle önerilmez; etki mekanizmaları farklıdır.

Sıkça Sorulan Sorular

Hidrolize kolajen ile Tip II kolajen birlikte alınabilir mi?

Farmakodinamik çakışma riski düşük olsa da farklı sistemleri hedefledikleri için birlikte kullanım klinik olarak genellikle önerilmez.

Hangisi daha hızlı etki eder?

Hidrolize kolajen 4–8 hafta içinde cilt ve saç sağlığına etki edebilirken, undenatüre kolajen eklem rahatsızlıklarında 8–12 haftalık süreçte yanıt verir.

Vejetaryen kaynaklı kolajen alternatifleri var mı?

Hayır, gerçek kolajen yalnızca hayvansal kaynaklardan elde edilir. Ancak kolajen üretimini destekleyen bitkisel bileşenler kullanılabilir.

Akademik Kaynaklar

• Clark KL et al. (2008). "24-Week study on the use of collagen hydrolysate as a dietary supplement in athletes." Curr Med Res Opin.