Zingiber officinale, yani zencefil, tropik Asya kökenli, Zingiberaceae familyasına ait otsu bir bitkidir. Yeşil, mızrak şeklinde yaprakları ve egzotik çiçekleriyle dikkat çeken zencefilin asıl hazinesi, toprağın altında gizlidir. Kalın, yumrulu ve düğümlü köksapları, kendine has aroması ve sağlık faydalarıyla mutfaklardan geleneksel tıbba kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir. Zencefil bitkisi, sıcak ve nemli iklimleri sever. Yaklaşık bir metreye kadar uzayabilen bu bitkinin kökleri, hasat edildikten sonra kurutularak veya taze olarak kullanılır. Keskin, hafif tatlı ve baharatlı bir tada sahip olan zencefil, yemeklere lezzet ve aroma katmakla kalmaz, aynı zamanda anti-enflamatuar ve antioksidan özellikleriyle de sağlığımızı destekler. Doğanın bize sunduğu bu değerli bitki, yüzyıllardır süregelen kullanımı ve bilimsel araştırmalarla kanıtlanmış faydalarıyla, hem damak zevkimizi hem de sağlığımızı zenginleştirir.
Ana Etken Maddeleri ve Oranları
Gingerol (%1-2,5): Zencefile acı tadını veren ve anti-inflamatuar özelliklere sahip ana bileşiktir.
Shogaol (%0,1-1): Kurutulmuş zencefilde daha yoğun bulunan, gingerolden dönüşen ve güçlü antioksidan etkiye sahip bir maddedir.
Zingeron (%0,04-0,08): Zencefil pişirildiğinde oluşan, tatlı ve baharatlı aromaya sahip bir bileşiktir.
Uçucu yağlar (%1-3): Zencefilin karakteristik kokusunu veren ve antiseptik, antibakteriyel özelliklere sahip bileşenlerdir. Başlıca uçucu yağlar arasında zingiberen, beta-fellandren ve sineol bulunur.
Diğer Moleküller:
Terpenler: Zencefilin aromasına ve biyolojik aktivitelerine katkıda bulunan çeşitli terpenler içerir. Bunlar arasında beta-bisabolen (%10-15), alfa-farnesene (%5-10) ve beta-seskifellen (%3-8) bulunur.
Fenolik Bileşikler: Antioksidan ve anti-inflamatuar etkileri olan fenolik bileşikler de zencefilde mevcuttur. Bunlar arasında gingerdioller, paradol ve zingeron bulunur.
Asitler: Zencefil, organik asitler de içerir. En yaygın olanları sitrik asit, malik asit ve oksalik asittir.
Reçine ve Nişasta: Zencefil kökü, %5-8 oranında reçine ve %40-60 oranında nişasta içerir.
Zencefil kökü, % 1-3 arasında uçucu yağ içerir ve bu yağda % 20-30 arasında zingiberen bulunur. Uçucu yağın anti-emetik etkisi olduğu bilinmektedir.
Diğer Moleküller: Zingiberen (%20-30), beta-seskifellen (%15-20), ar-kurkumen (%10-15), beta-bisabolen (%10-12).